บทคัดย่อ (Abstract)

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบันและปัญหาของการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก 2) สร้างรูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก และ 3) ประเมินรูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก ด้วยการวิจัยและพัฒนา 3 ระยะ คือ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบันและปัญหาของการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก โดยใช้เทคนิคพหุวิธี (Multi Methodology) โดยการศึกษาเอกสาร สัมภาษณ์เจาะลึก (Depth Interview) สังเกตจากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 2 โรงเรียน และสอบถามความคิดเห็นสภาพปัจจุบันปัญหาจากโรงเรียนขนาดเล็ก จากกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 60 คน 2) สร้างรูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก โดยการยกร่างรูปแบบ ระยะที่ 3 การประเมินรูปแบบ การตรวจสอบรูปแบบและยืนยันรูปแบบโดยการสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญจำนวน 11 ท่าน ในด้านความเป็นประโยชน์ ความเหมาะสมและความเป็นไปได้ โดยใช้แบบแผนการสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญเป็นเครื่องมือ วิเคราะห์ข้อมูล โดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหา ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจ



ผลการวิจัยพบว่า

1. สภาพปัญหาการปฏิบัติงานของโรงเรียนขนาดเล็กสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครศรีธรรมราช เขต 2 พบว่า ในภาพรวมทุกมุมมองมีปัญหาในระดับมาก (x̄ = 3.80, S.D. = 0.26) เมื่อพิจารณาเป็นรายมุมมอง มุมมองที่มีปัญหาสูงสุดคือด้านกระบวนการภายในค่าเฉลี่ย 3.95 รองลงมา คือ มุมมองด้านผู้เรียน ค่าเฉลี่ย 3.80 มุมมองด้านการเรียนรู้และพัฒนา ค่าเฉลี่ย 3.78 และมุมมองด้านงบประมาณและทรัพยากร มีค่าเฉลี่ย 3.68

2. รูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็ก โดยใช้แนวคิดการบริหารแบบสมดุล (Balanced Scorecard) ฉบับร่าง ประกอบด้วย 3 ส่วน คือ 1) ส่วนแนวคิดหลักการ วัตถุประสงค์ 2) ส่วนมุมมองและองค์ประกอบ ส่วนที่ 3 ขั้นตอนการบริหาร 8 ขั้นตอน 1) กำหนดทิศทางขององค์การ 2) วิเคราะห์และกำหนดมุมมอง 3) จัดทำแผนที่กลยุทธ์ (Strategic Map) 4) จัดทำ Scorecard Design 5) ทำ Action Plan

6) การถ่ายทอดลงสู่การปฏิบัติ 7) ติดตามประเมินผลลัพธ์ และ 8) การรายงานผลและปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง

3. ผลการประเมินรูปแบบการบริหารแบบสมดุลสำหรับโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็ก โดยผู้เชี่ยวชาญ พบว่า รูปแบบ มีความสัมพันธ์เชื่อมโยงอย่างเป็นเหตุเป็นผลซึ่งกันและกัน มีความเหมาะสม มีประโยชน์และมีความเป็นไปได้ รูปแบบ ประกอบด้วย ส่วนที่ 1 แนวคิดและหลักการ ส่วนที่ 2 ประกอบด้วยมุมมองและองค์ประกอบส่วนที่ 3 เป็นระบบการนำรูปแบบการบริหารแบบสมดุลไปใช้ซึ่งประกอบด้วยขั้นตอน กระบวนการและผลผลิต ในส่วนขั้นตอนมี 5 ขั้น 1) การวิเคราะห์และกำหนดทิศทางองค์กร (Analyze and Design Organization) 2) การวางแผน (Planning) 3) การนำสู่การปฏิบัติ (Organize implementation ) 4) การติดตามและประเมินผล 4 มุมมอง (Reflect and Evaluation) 5) การรายงานผลและปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง (New look report and Continuous Improvement) และเมื่อประเมินโดยผู้ปฏิบัติพบว่า รูปแบบการบริหารสถานศึกษาขนาดเล็กโดยใช้แนวคิดการบริหารแบบสมดุล (Balanced Scorecard) มีความเหมาะสม ความเป็นไปได้และมีประโยชน์ในระดับมาก (x̄ = 4.35, S.D. = .235)

เอกสารฉบับสมบูรณ์